Türkiye'nin uzun yargılamaya ilişkin davalarıyla ilgili olarak Pilot-Karar usulü ilk defa uygulanıyor

İnsan Hakları Mahkemesi Ümmühan Kaplan v. Türkiye kararında Pilot-Karar usulünü uygulama kararı verdi. Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından 20 Mart 2012 tarihinde yapılan basın duyurusunu önemine binaen aşağıya aynan alıyorum. Başın duyurusu şöyle:


Bugün (20 Mart) İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi, Ümmühan Kaplan v. Türkiye davasında İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin makul sürede yargılanma hakkını içeren 6/1. maddesi ile etkili başvuru hakkını düzenleyen 13. maddesinin  kararı oybirliğiyle vermiştir. Karar henüz kesinleşmemiştir.


Dava 1970 tarihinde başvurucunun müteveffa babası tarafından bazı arazilerine ilişkin olarak yürüttüğü davalara ilişkindir. 


Bu davada pilot-karar usulünü uygulayarak, Mahkeme ayrıca elindeki yargılamaların uzunluğuna ilişkin bütün davalarla ilgili hukuki sorunun aynı sistematik eksikliklerden kaynaklandığına hükmetmiştir. Bu bağlamda:

• Türkiye bir yıl içinde halen bekleyen ve 22 Eylül 2012 tarihine kadar yapılan bütün başvurulara yeterli ve uygun giderim sağlayan etkili bir başvuru yolu öngörmek zorunda olacak;
• Aşağıdaki davaların görülmesi bir yıl süreyle ertelenmiştir: bekleyen davalardan Türk Hükümetine henüz bildirilmemiş ("communicated") başvurular (31 Aralık 2011 tarihine kadar 2,373 başvuru) ve 22 Eylül 2012 tarihine kadar yapılmış bütün başvurular;
• Mahkeme halen bildirimi yapılmış 330 başvuru bakımından normal usul uyarınca incelemeyi sürdürme hakkını saklı tutmaktadır.

Mahkeme, daha önce Doğan ve Diğerleri v. Türkiye ve Xenides-Arestis v. Türkiye kararlarında pilot karar usulüne benzer bir yol kullanmış ve her iki karar sonrası iç hukukta yeni oluşturulan başvuru yollarınca kurulan mülkiyet tespit ve tazmin komisyonlarına mülkiyet temelli yapısal sorunların çözümünü havale etmişti. Şimdi de benzer bir yolun, ancak bu defa ilk olarak kurumsal bir usul izlenerek gerçekleştirildiğine tanık oluyoruz. Süreci dikkatle izlemekte fayda bulunuyor.