Romen Yargıç Bîrsan'ın dokunulmazlık krizi

Halen İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'nin en kıdemli yargıçlarından biri olarak Romanya nezdinde görevini (1998'den beri) yürüten yargıç Corneliu Bîrsan'ın eşiyle ilgili rüşvet soruşturması nedeniyle Romen makamlarınca evinin aranmak istemesi, Mahkeme yargıçlarının dokunulmazlıkları meselesini gündeme getirmiş görünüyor.

ECHR BLOG adlı blogun yazarı Antoine Buyse'nin aktardığına göre, ortaya çıkan dokunulmazlık krizinin nedeni, AİHM yargıcı Bîrsan'ın Romanya'nın en yüksek Temyiz Mahkemesi'nin yargıçlarından biri olan eşi Gabriela Bîrsan'ın lehe kararlar karşılığında mücevher ve pahalı yurtdışı gezilerini rüşvet olarak kabul etmesi iddialarıyla ilgili.

Çiftin Romanya'daki evlerinin adli makamlarca aranması üzerine İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Başkanı J.Paul Costa, 19 Ekim 2011 tarihinde, yargıç Bîrsan'ın arkasında durarak Romen makamlarının onun diplomatik dokunulmazlığının kaldırılması için Mahkeme'den gerekli izin alınmaksızın böyle bir girişimde bulunulmuş olmasından duyduğu kaygıları dile getiren bir açıklama yayınladı.

Mahkeme Başkanı açıklamasında Avrupa Konseyi'nin dokunulmazlık ve ayrıcalıklarına dair Genel Anlaşma'nın Altıncı Protokolü ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin 51. maddesi uyarınca Yargıçların dokunulmazlıklarının eşlerini de kapsadığını ifade etmiş ve Romanya'nın dokunulmazlığın kaldırılması için böyle bir başvuruda bulunmamasından kaynaklanan endişelerini dile getirmiştir. Mahkeme Başkanı, AİHM yargıçlarının dokunulmazlıklarını kaldırma yetkisinin 6. Protokolün 4. maddesi uyarınca sadece Mahkeme Genel Kurulu'na verilmiş bir yetki olduğunu hatırlatmıştır.

Bu açıklama sonrası, Romen makamları 16 Kasım 2011 günü yargıç Bîrsan'ın dokunulmazlığının kaldırılması için gerekli başvuruyu Mahkeme'ye iletmiştir. Bir hafta sonra Mahkeme'nin Genel Kurulu Yargıç Bîrsan'ın eşinin dokunulmazlığının kaldırılmasına, ancak geçmişe yürürlü olmamak ve kesinlikle soruşturma için gerekli olanı aşmamak koşuluyla izin verdiği açıklanmıştır.