Geçici tedbir kararı alınmasını gerektiren başvurular (İçtüzük 39. madde)

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nde herhangi bir ihtiyati tedbir usulü öngören herhangi bir norm bulunmamaktadır. Ancak, Mahkeme’nin böyle durumlara ilişkin olarak İçtüzüğünde geliştirdiği bir usul bulunmaktadır. Buna göre, başvurucunun talebi üzerine yaşamı ya da vücut bütünlüğünün tehdit altında olduğu ya da kötü muamele göreceğine ilişkin ciddi ve esaslı bir tehlikenin varlığı halinde bu davanın ivedi hareket etmeyi gerektiren unsurlar barındırdığı kabul edilerek İçtüzüğün 39. maddesi uyarınca bir “geçici tedbir” kararına hükmedilebilir.[1] Ayrıca bunun yanında Mahkeme önündeki yargılamanın yararı gerektirdiğinde de Mahkeme’nin kendiliğinden geçici tedbir kararı verilmesi mümkündür.[2] Nitekim Mahkeme ve Komisyon, daha kurulduğu ilk yıllardan başlayarak Sözleşme’nin 2 ve 3. maddesiyle bağlantılı sayısız geçici tedbir kararı vermiştir.[3]  

Buna göre, “Daire veya uygun olduğunda Daire Başkanı, taraflardan birinin veya ilgili herhangi bir kişinin talebi üzerine ya da resen tarafların yararı veya önündeki davanın gereği gibi görülebilmesi için alınması gerektiğini düşündüğü geçici tedbirleri taraflara bildirebilir”.[4]  Görüldüğü gibi, 39. maddenin metni Mahkeme’nin süreci gerektiği şekilde yönetebilmesi için son derece belirsiz bir şekilde formüle edilmiştir.

Sözleşme’de ihtiyati tedbir yargılamasına ilişkin herhangi bir usul hükmü öngörülmemiş olmasının en belirgin sonucu, beraberinde bu tür kararların bağlayıcılığı tartışmasını davet etmesidir.

Geçici tedbir kararlarının hukuki temeli, bağlayıcılığı ve uygulanması

Yukarıda belirtildiği gibi, geçici tedbir kararlarına ilişkin Sözleşme’de herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. İnsan Haklarının bütüncüllüğü ilkesiyle bağlantılı olarak Mahkeme’nin bu konudaki tavrı, uluslararası hukukta kabul edilen genel ilkelere ve diğer uluslararası yargı yerlerinin kararlarıyla paralellik göstermektedir.

Herhangi bir davada henüz karar verilmemişken tarafların geri dönüşsüz zararlardan korunması fikri usuli hakkaniyet ilkesinden kaynaklanır. Dava başladığında davanın esası bakımından hangi tarafın kazanacağı belirsizdir. Usuli gereklilikler her iki taraf için de eşit derecede zorlayıcıdır ve davayı tartışmak ve iddialarını ortaya koyabilmek için de eşit derecede fırsatlar sunar. Sonuçta kazanırlarsa, teorik olarak bu kazanç onları hukuka aykırı eylemden önceki pozisyonlarına yeniden döndürecektir. Buna karşın, dava açılmadan önce ya da sürerken taraflardan biri, hakkının tazminini imkânsız ya da yetersiz kılacak bir şekilde zarara uğrarsa, o taraf nihai karar elde etmede başarı olasılığı bakımından dezavantajlı bir durumda olacaktır. İşte usuli hakkaniyet anlamında eşitliğin sürdürülebilmesi, dezavantajlı tarafa geri dönüşsüz zararını önlemek için geçici bir koruma ya da yardım sağlanmasını gerektirir. Ancak, uluslararası insan hakları hukuku uygulaması bağlamında sorun bu kadar basit değildir ve çözümü görece uzun bir zaman almıştır.

Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda geçici tedbir kararlarının hukuki temelinin uluslararası gelenek hukukuna dayandığına ilişkin genel bir kabul bulunmaktadır. Geçici tedbir talepleri bağlamında, İnter-Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi hariç[5], İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ya da Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi ya da Devletlerarası uyuşmazlıkların çözüm mercii olan Uluslararası Adalet Divanı gibi kendilerini kuran uluslararası sözleşmelerde açık bir hüküm bulunmadığından, uluslararası mahkemelerin hükmettiği geçici tedbir kararlarının tarafları bağlayıcılığı konusu, başlangıcından 2001 yılına kadar hep belirsiz ve tartışmalı bir mesele olarak kalmıştır. Geçici tedbir kararlarının bağlayıcı olduğu yönündeki ilk karar Uluslararası Adalet Divanı (Divan) tarafından, 21 Haziran 2001 tarihli LaGrand (Almanya Federal Cumhuriyeti v. Amerika Birleşik Devletleri) kararında verilmiştir.[6]

Bağlayıcılık tartışmasında, kendisinden sonra gelen bütün uluslararası yargı yerleri için bir model oluşturduğu söylenen Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’nün geçici tedbir kararını öngören 41. maddesinin, Divan’a tarafları bağlayıcı nitelikte karar verme yetkisi tanıyıp tanımadığının açık olmadığı, maddenin kaleme alınışındaki belirsizlik nedeniyle tartışma konusu olmuştur. Divan’ın da bu tartışmada ilk dönem içtihatlarında çekinik kaldığı görülmektedir. Söz konusu çekiniklik, geçici tedbirlerin uluslararası yargılama fonksiyonuna gelenekçi çevrelerin bakış açısını güçlü bir biçimde yansıtmaktadır. Gerçekten de geçici tedbirler geri dönüşsüz zararların önlenebilmesi için hızlı bir yargılama sürecini ve kamu makamlarının derhal hareket etmesini gerektirmektedir. Oysa uluslararası yargılamaların olağan usulü, çoğunlukla egemen devletler arasında iki taraflılık ve tarafların onayının gerekmesinden dolayı yavaş seyreder ve oldukça uzun bir süre alır. Ayrıca, bir uluslararası mahkeme geçici tedbire hükmettiğinde bunun ileride davanın esası hakkında bir yargı yetkisi yokluğu tartışmasına kolayca dönüşmesi olasılığı, yargı yerinin otorite ve saygınlığının altını oyma tehlikesini de beraberinde getirdiğinden, uluslararası yargı yerleri bu konuda uzun süre çok çekinik davranma gereği hissetmişlerdir.

Ancak, uluslararası insan hakları hukuku alanında son otuz yılda kat edilen devasa yolun ciddi kavrayış ve anlayış dönüşümlerine yol açmış olması; devletlerin bu tür kararlara karşı kayıtsız tutumlarını da daha fazlasıyla tartışılır hale getirmiştir. Bu tartışmaya son noktayı koyma onuru ise Uluslararası Adalet Divanı’na nasip olmuştur.

LaGrand davasında, Uluslararası Adalet Divanı, uluslararası hukuktaki geri dönüşsüz zararın kapsamını Devlet haklarıyla sınırlamamış, aksine birey haklarını da buna eklemlemiştir. Anılan davada tartışılan konu bakımından özelleştirecek olursak, bir Devlet kendi uyruklarının diplomatik yönden korunmalarını talep etmek için uluslararası hukuk uyarınca bir hakka sahiptir. LaGrand kararında Adalet Divanı, Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelerin salt taraf devletlere değil, ama aynı zamanda bireylerin kendisine de uygulanabilir haklar bahşettiği sonucuna ulaşmıştır. Sonuç olarak, insan yaşamı mevcut uluslararası ihtilafın amacının bir parçasını oluşturmaktadır. Bundan dolayı, uyruğunun hakları bağlamında geri dönüşsüz bir zararın önlenebilmesi için Almanya’nın hakkı olan geçici koruma verilmek zorundadır.[7]

Konsolosluk yardımı kendi başına bir insan hakkı olmamasına rağmen, Divan, bu hakkı uluslararası düzeyde önemli bir birey hakkı olan ölüm cezası davalarında adil yargılanma hakkına bir müdahale olarak görmüştür.[8] Ancak, kararın bütününe bakıldığında, Divan’ın geçici tedbir kararlarının, kişinin yaşamı tehlikede olmasa bile davanın tarafları bakımından bağlayıcı olduğu sonucuna Viyana Sözleşmeler Hukuku Sözleşmesi’nin yorum kurallarını uygulayarak ulaşmıştır.

LeGrand kararının İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi içtihatlarına yansımasının görülmesini beklemek için fazla beklemek gerekmemiştir. Mamatkulov ve Askarov v. Türkiye kararı, bu bakımdan bir dönüm noktasıdır. Bu kararla Mahkeme, LeGrand kararına da göndermede bulunarak, geçici tedbir kararlarının bağlayıcılığı konusunda net bir duruş sergilemiş; bu yöndeki kararlarının gereğini yerine getirmeyen Taraf Devletlerin bireysel başvuru hakkını düzenleyen Sözleşme’nin 34. maddesini ihlal etmiş olacaklarına karar vermiştir.[9] 

Yeniden İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi uygulamasına dönersek, geçici tedbir kararı verilmesini gerektiren aciliyet durumu, öncelikle Sözleşme’nin 2. (yaşam hakkı) ve 3. (işkence ve kötü muamele yasağı) maddelerine ilişkin olarak ortaya çıkabilir.[10] Ancak, aciliyet durumları anılan maddelerle sınırlı değildir ve Sözleşme’nin 6 ve 8. maddelerine ilişkin olarak çok istisnai de olsa geçici tedbir kararlarının verilmişliği vardır.[11] Başka bir deyişle, geçici tedbir kararı verilebilen durumlar sınırlı sayıda değildir. Yine de hali hazırda geçici tedbir kararlarının ezici çoğunluğu, Sözleşme’nin 2 ve 3. maddeleriyle bağlantılı olarak özellikle de başvurucunun sınırdışı veya iade edilmesinin yukarıda anılan Sözleşme maddelerinin ihlaline yol açacağının iddia edildiği davalara ilişkin verilmektedir. Ayrıca, Strazburg’daki yargılamanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesinin tehlikeye girmesi ihtimalinin bulunduğu durumlar da ivedi olarak harekete geçilmesini gerektirebilir. Böylesi durumlarda İçtüzüğün 39, 40 ve 41. maddeleri birlikte düşünülmeli ve Mahkeme’ye yöneltilecek talepler bu maddelerin ikisi ya da üçünün birlikte uygulanması şeklinde kaleme alınmalıdır.

Geçici tedbir taleplerinin şekli

Başvurucuların geçici tedbir taleplerine ilişkin yazılı dilekçeleri için özel bir şekil öngörülmemiştir. Ancak talep metninin asgari bazı bilgileri içermesi tatmin edici bir karar elde edebilmek adına özellikle önemlidir. Aksi halde başvurucuların başarılı bir sonuç almaları imkânsız olacaktır.

Mahkeme’ye yapılacak herhangi bir talep gerekçelendirilmelidir. Başvurucu, özellikle detaylı olarak 2 ya da 3. madde ihlali korkusunun temelini ve risk iddialarının niteliğini belirtmelidir. Taleplerin -özellikle ilgili ulusal mahkeme, yargı yeri ya da diğer kararların yanında başvurucunun iddialarını kanıtlayacağı düşünülen diğer belgelerle birlikte- gerekli bütün destekleyici belgeler eklenerek yapılması çok önemlidir.

Dava halen Mahkeme önünde bekliyorsa, kendisine ayrılan başvuru numarası referans olarak verilmelidir. Başvurucu ya da temsilcisi taleplerinde kendileriyle iletişime geçilebilecek bir telefon numarası göstermelidir.

İade ya da sınırdışı edilme durumlarında, gönderilmenin beklendiği tarih ve zaman, başvurucunun adresi ya da tutulma yeri ve [ulusal makamların verdiği] resmi dosya numarası sağlanmalıdır. Mahkeme, söz konusu ayrıntılardaki (gönderilme tarihi ve zamanı, adres v.b.) herhangi değişiklik hakkında mümkün olur olmaz bilgilendirilmelidir.

Yine yazılı talebin ilk sayfasının başına,

“Rule 39. Urgent‒”
Contact person (iletişim kurulacak kişinin adı ve kontak detayları):..

Sınırdışı ya da iade davalarında: Göndermenin beklendiği (tarih, saat ve varış yeri): …

ibareleriyle net ve diğerlerinden ayırt edilebilecek bir şekilde yazılması önemlidir.[12] Talebe temel oluşturan olaylar ve gerekçesi bu ibarelerden sonra açıklanacaktır.[13]

Tedbir taleplerinin doğru zamanda sunulması

Geçici tedbir talepleri, Mahkeme’ye ve Yazı İşleri Müdürlüğünün meseleyi inceleyebilmesi için yeterince zaman tanımak üzere, normal olarak iç hukukta nihai kararın verilmesinden hemen sonra gönderilmelidir.

Başvurucular ve temsilcilerinin talepleri, eğer talebe konu kaçınılan sonucu kötü niyetli olarak geciktirme taktiği olarak ilk bakışta değerlendirilmemişse, öncelikli olarak Mahkeme tarafından ele alınacaktır. Ancak, bu incelemenin istenilen hızla sonuçlandırılabilmesi için başvurucuya düşen sorumluluklar vardır. Örneğin, son anda gönderilen taleplerin, özellikle çok sayıda belge ile desteklenmişlerse, zamanında ve gereği gibi incelenemeyebileceğinin farkında olunmalıdır. Bu nedenle, özellikle sınırdışı ya da iade davalarında kesin bir ulusal merci kararı yakınsa ve bu kararın derhal infazı tehlikesi varsa, başvurucular ve temsilcileri geçici tedbir taleplerini bu kararı beklemeden, açık bir şekilde kararın alınacağı tarihi ve olumsuz olan kesinleşmiş ulusal karara tabi talebi göstererek sunmalıdırlar.

Öte yandan, Mahkeme’nin ve dolayısıyla Yazı İşleri Müdürlüğü’nün tatilde olduğu günler hakkında bilgi sahibi olunması da önemlidir. Yılın hangi günlerinin Mahkeme bakımından tatil olduğu her yılın ilk ayında Mahkeme’nin internet sitesinde güncellenmektedir.[14] Taleplerin resmi tatil olan günlerde ya da hafta sonunda yapılması halinde tatili izleyen ilk iş günü değerlendirmeye alınacağı ve belki de tedbir için geç kalınmış olacağından taleplerin tatil öncesinde sunulmasında da yarar bulunmaktadır.

Geçici tedbir talepleri, talepte bulunanın durumunun ivediliğine uygun olarak Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğü’nün salt geçici tedbir taleplerine özgülediği bir faks numarasından faks yoluyla gönderilecektir. Bu faks numarası: +33 (0)3 88 41 39 00 olarak ilan edilmiştir. Söz konusu talepler faks yoluyla gerçekleştirildikten sonra, talep aslının destekleyici belgeleriyle birlikte aynı gün ya da en geç ertesi iş günü içinde iadeli taahhütlü posta yoluyla Yazı İşleri Müdürlüğüne ayrıca gönderilmesinde yarar bulunmaktadır. Bununla birlikte olanağı olanlar için söz konusu taleplerin doğrudan Yazı İşleri Müdürlüğü’ne teslim edilmesinde de herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Geçici tedbir talepleri, yukarıda belirtilen resmi ve hafta sonu tatilleri haricinde yani Pazartesi – Cuma günleri arasında Fransa saatiyle sabah 08.00 ile akşamüstü saat 16.30 saatleri arasında yapıldığı takdirde aynı gün işleme alınacaktır. Aksi halde ertesi iş günü yapılmış sayılacaklardır. Fransa ile Türkiye arasında 1 saat fark bulunduğundan Türkiye’den yapılacak taleplerin Türkiye saatiyle 09.00 – 17.30 saatleri arasında yapılması gerekli ve yeterlidir.

Geçici tedbir kararları genellikle davalı Devlete yöneltilir. Bununla birlikte Mahkeme’nin geçici tedbir kararını başvurucuya yönelik olarak verdiği durumlar da vardır.[15]

Geçici tedbir taleplerini ele alırken:

 (a)  telafisi olanaksız çok ciddi nitelikte bir tehdit olup olmadığı;

(b)  zarar tehdidinin yakın ve giderilemez olup olmadığı; ve

(c) ilk bakışta (prima facie) tartışılabilir bir davanın bulunup bulunmadığı yönlerinden Mahkeme, talebin içeriğini üçlü bir denetime tabi tutmaktadır.

Bu türden bir denetimi geçebilecek nitelikteki başvurular, genellikle başvurucunun işkence ya da öldürülme tehlikesinin bulunduğu bir ülkeye sınırdışı ya da iade edilme tehdidi olduğunda uygulanmaktadır. Örneğin, Jabari v. Türkiye kararında[16], İran’da zina suçundan kovuşturmaya uğrayan başvurucunun cezasının recm (taşlanarak öldürülme) olması nedeniyle ya da D. v. Birleşik Krallık kararında[17], ileri aşamada AİDS hastası olan başvurucunun tedavisini sürdürme olanağının bulunmadığı ve dolayısıyla herhangi bir yaşam beklentisinin olamayacağı ülkesine sınırdışı edilme tehlikesi nedeniyle Mahkeme tarafından esas hakkında bir karar verinceye kadar başvurucunun sınırdışı edilmemesi yönünde geçici tedbir kararları verilmiştir.

Mahkeme ayrıca istisnai durumlarda, sağlık durumları riskli mahpuslara ilişkin geçici tedbir kararları da verebilmektedir.[18]

---

[1]     Mahkeme, daha ilk yıllarından itibaren Sözleşme’nin 2 ve 3. maddeleri uyarınca çok sayıda geçici tedbir kararı vermiştir. Mahkeme’nin resmi istatistiklerinin tutulmaya başladığı 1 Ocak 1974 tarihinden 1 Ocak 2011 tarihine kadar Mahkeme, 3.647 adet geçici tedbir kararı vermiştir. Bunlardan 522’si 2000-2007 tarihleri arasında verilmiştir. 2008-2010 arasındaki iki yıllık dönemde ise bu sayı 2.841 olmuştur. Sözleşme’nin 2 ve 3. maddesiyle bağlantılı olarak verdiği geçici tedbir kararları arasında en bilinenleri, 7 Temmuz 1989 tarihli Soering v. Birleşik Krallık kararı, (Başvuru No.14038/88), §4; 20 Mart 1991 tarihli Cruz Varas ve Diğerleri v. İsveç kararı, (Başvuru No.15576/89), §§52-56 ve 4 Şubat 2005 tarihli Mamatkulov ve Askarov v. Türkiye kararı, (Başvuru Numaraları. 46827/99 ve 46951/99), §24.

[2]     Cezaevinde falaka gördüğü şikayetinde bulunan başvurucunun iddialarını delillendirebilmek adına hareketsiz kalan ulusal mercilere ilişkin olarak, başvurucunun falaka izlerinin sintigrafi çekilerek delillendirilmesi yönündeki Mahkeme’nin geçici tedbir kararı için bkz., 31 Temmuz 2007 tarihli Diri v. Türkiye kararı (Başvuru No. 68351/01), §§ 4 vd; başvurucunun Strazburg’da bir avukatla temsil edilebilmesini sağlayacak yetki belgesini alabilmesi ve avukatına erişiminin sağlanabilmesi için Türk Hükümetinden gerekli tedbirleri alması istenmiştir, bkz., 13 Temmuz 2010 tarihli D.B. v. Türkiye kararı, (Başvuru No. 33526/08), §§66-67.

[3]     İlk verilen geçici tedbir kararları için bkz., İnsan Hakları Avrupa Komisyonu’nun 26 Eylül 1958 tarihli raporu, Yunanistan v. Birleşik Krallık, (Başvuru no. 176/56); 19 Aralık 1969 tarihli X v. Almanya Federal Cumhuriyeti davasında Komisyon raporu, (Başvuru no. 2396/65), Yearbook 13; 5 Kasım 1969 tarihli Danimarka, Norveç, İsveç ve Hollanda v. Yunanistan davasına ilişkin Komisyon raporu, (Başvuru numaraları. 3321/67, 3322/67, 3323/67 ve 3344/67), Yearbook 12; 4 October 1976 tarihli Danimarka, Norveç ve İsveç v. Yunanistan davasına ilişkin Komisyon raporu, (Başvuru no. 4448/70), Decisions and Reports (DR) 6; ve 13 Aralık 1971 tarihli E.R. v. Almanya Federal Cumhuriyeti kabuledilebilirlik kararı, (Başvuru no. 5207/71), Commission decision of, Collection of Decisions 39.

[4]     Bkz., İçtüzük 39§1.

[5]     İnter-Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 63§2. maddesi, İnter-Amerikan İnsan Hakları Mahkemesi’ne açıkça sınırdışı, iade, sınırdışı ya da infaz durumunda geçici tedbir kararı alma yetkisi vermektedir. Bununla birlikte, İnter-Amerikan Sözleşmesi İnter-Amerikan İnsan Hakları Komisyonu’na bu yetkiyi tanımamıştır.

[6]     Kararın İngilizce ve Fransızca bilingual metni için bkz.ICJ, 21 Haziran 2001 tarihli LaGrand (Almanya v. Birleşik Devletler) kararı, 2001, §§48-117. İnternet: http://www.icj-cij.org/docket/files/104/7736.pdf .

[7]     Gerçekten de birey için ölümden daha geri dönüşsüz bir zarar düşünülemez. LaGrand davasın, Divan’ın tartıştığı hukuki mesele ABD’de ölüm cezasına çarptırılan Alman vatandaşı iki kardeşin 1982-1992 yılları arasında vuku bulan yargılama sürecinde Konsolosluk İlişkileri Viyana Sözleşmesi hükümlerine aykırı olarak Alman diplomatik misyonuna durumları hakkında herhangi bir haber verilmeden gerçekleşmesinden çıkmıştır. Kardeşlerden Karl LaGrand’ın infazı zehirli iğne ile Almanya’nın yoğun çabalarına karşın 1999 yılı başında gerçekleştirilmiştir. Diğer kardeş Walter LaGrand’ın infazının gerçekleşeceği 2 Mart 1999 tarihinden bir gün önce Almanya Divan’da dava açmış ve infazın durdurulması için geçici tedbir talep etmiştir. Divan, geçici tedbir olarak Walter LaGrand’ın infazının durdurulmasını ABD makamlarından istemiştir. ABD Adalet Bakanlığı’nın Divan’ın geçici tedbir kararlarının bağlayıcı olmadığı ve mahkûma yargısal bir koruma sağlayamayacağı yönündeki görüşü üzerine ertesi gün gaz odasında infaz gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, ABD Hükümeti Divan’ın geçici tedbir kararını bağlayıcılığı bulunmadığı gerekçesiyle uygulamamayı seçmiştir. Bkz., Uluslararası Adalet Divanı’nın 21 Haziran 2001 tarihli LaGrand (Almanya v. Amerika Birleşik Devletleri) kararı, §§13-34.

[8]     Bkz., yukarıda anılan LaGrand Kararı, §63. Bu bakımdan Divan, kişinin yargılandığı davanın ölüm cezasını gerektiren bir suçla ilgili olması ile ABD’nin ihlal ettiği hak arasında açık bir bağ kurmuştur.

[9]     Bkz., yukarıda bir önceki bölümün 73 numaralı dipnotunda anılan Mamatkulov ve Askarov Büyük Daire kararı, §§ 92 – 129.

[10]  Bkz., 7 Temmuz 1989 tarihli Soering v. Birleşik Krallık kararı (Başvuru No. 14038/88), §§ 4 ve 24/2; 7 Haziran 1990 tarihli Cruz Varas ve Diğerleri v. İsveç, (Başvuru No. 15576/89), (Komisyon Raporu), §§ 106 vd. . Ayrıca bkz., Mamatkulov ve Askarov v. Türkiye [BD] kararı, §24.

[11]   Örnek olması bakımından bkz., kanserleşen bir tümör nedeniyle yumurtalıkları alınan başvurucunun dondurulmuş embriyosunun korunmasına eşi onay vermemiştir. Bu durumda embriyonun yok edilmesi öngörüldüğünden geri dönüşsüz zarar meydana gelme ihtimaline binaen geçici tedbir kararı verilen 10 Nisan 2007 tarihli Evans v. Birleşik Krallık kararı [BD], (Başvuru No. 6339/05), §5. Aynı şekilde 6. maddeye ilişkin tedbir kararı için bkz., 12 Mayıs 2005 tarihli Öcalan v. Türkiye kararı [BD], (Başvuru No.46221/99), §5; 22 Kasım 2002 tarihli Bilasi-Ashri v. Avusturya kayıttan düşme kararı, Başvuru No.3314/02. Strazburg yargılaması sırasında başvurucunun öldürülmesi doğrudan Mahkeme’nin bir tedbir kararına neden olmuş ve diğer başvurucunun başvuru hakkını etkili bir şekilde kullanabilmesi için gerekli her türlü tedbiri alması yönünde Mahkeme tarafından davalı Hükümete tedbir kararı uygulanmıştır, bkz., 21 Haziran 2007 tarihli Bitiyeva ve X v. Rusya kararı, (Başvuru Numaraları: 57953/00 ve 37392/03), §63. Bir başka davada, başvurucu ulusal medeni hukuk uyarınca fiil ehliyetini bütünüyle kaybettiğinden Sözleşme’nin 41. maddesi uyarınca tazminat taleplerini sunabilmesi için davalı Devletten başvurucuya bir avukat ataması tedbir olarak istenmiştir, bkz., 17 Temmuz 2008 tarihli X. v. Hırvatistan kararı, (Başvuru No.11223/04), §61.

[12]   Mahkeme Başkanı tarafından 16 Ekim 2009 tarihinde yayınlanan, “Geçici Tedbir Talepleri” başlıklı Uygulama Yönergesi.

[13]   Geçici tedbir talebi örneği için bkz., Ek….

[14]   Resmi tatil günlerinin yayınlandığı sayfa için buraya tıklayınız.

[15]   Bkz., 8 Temmuz 2004 tarihli Ilaşcu ve Diğerleri v. Rusya ve Moldova kararı, (Başvuru No.48787/99), §11.

[16]   Bkz., 11 Temmuz 2000 tarihli Jabari v. Türkiye kararı, (Başvuru No.40035/98), §6.

[17]   Bkz., 2 Mayıs 1997 tarihli D. v. Birleşik Krallık kararı, (Başvuru No.30240/96, §3 son.

[18]   Bkz., Komisyon’un 3 Aralık 1986 tarihli Patane v. İtalya kararı, (Başvuru No.11488/85); 20 Ekim 1997 tarihli Ilijkov v. Bulgaristan kararı.